31 maja w Polsce i na świecie od 2003 r. obchodzony jest Dzień Bociana Białego. Święto zostało ustanowione przez Polskie Towarzystwo Przyjaciół Przyrody pro Natura. To doskonała okazja by zwrócić uwagę na to jak szczególne miejsce w polskiej kulturze i tradycji zajmują bociany.
Bocian biały (Ciconia ciconia) jest gatunkiem chronionym na mocy ustawy o ochronie przyrody, Konwencji Bońskiej, Ramsarskiej, Berneńskiej, a także wymienianym w tzw. Dyrektywie Ptasiej Unii Europejskiej. Bociany białe są nieodłącznym symbolem polskiej wsi i jednym z najbardziej znanych i lubianych gatunków ptaków w kraju. Wciąż świadczą o różnorodności krajobrazu. Bocian biały został uznany za jeden z nieoficjalnych symboli narodowych Polski.
Warto wiedzieć, że:
- W Polsce wiosną pojawia się ponad 20% światowej populacji bociana białego.
- W Bydgoszczy bociany białe spotkać można w Łęgnowie oraz na terenie Leśnego Parku Kultury i Wypoczynku „Myślecinek”.
- Dolina Noteci to największe skupisko bociana w zachodniej części kraju. Samą dolinę zamieszkuje około 300 par tych ptaków.
Bocian biały mierzy zazwyczaj od 95 do 110 centymetrów, licząc od czubka głowy do ogona. Rozpiętość skrzydeł wynosi od 180 do 218 centymetrów. Długość czerwonego dzioba to 15 do 20 cm. Dorosły ptak waży do 4,5 kg.
Średnia długość życia bociana to 8–9 lat, choć odnotowano rekordzistów, którzy żyli ponad 30 lat.
Bociany polują na bezkręgowce takie jak ślimaki, dżdżownice, chrząszcze, pasikoniki, larwy owadów. Poza tym chętnie żywią się rybami, płazami, gadami a nawet pisklętami ptaków gnieżdżących się na ziemi, istotny składnik pożywienia stanowią gryzonie (głównie norniki). Polując chodzą po żerowisku i wypatrują swych ofiar. Wbrew opowieściom z dzieciństwa o bocianach polujących na żaby, płazy te stanowią jedynie uzupełnienie bocianiej diety.
Bocianie gniazda są ogromne i bardzo ciężkie – z roku na rok rozbudowywane przez ptaki mogą osiągnąć wagę nawet dwóch ton i szerokość dwóch metrów.
Młode bociany są gniazdownikami, po wykluciu nie są zdolne do samodzielnego życia, wymagają opieki rodziców, w związku z tym dłuższy czas spędzają w gnieździe.
Bociany posiadając 4 pisklęta muszą dostarczyć im ok. 3 kg pożywienia dziennie. W pierwszych dniach życia młode bociany odżywiane są głównie dżdżownicami, później bardziej urozmaiconym pokarmem. Dorosłe bociany muszą zatem poświęcać na polowania i żerowanie nawet 10 godzin dziennie.
„Szczęśliwy dom, gdzie boćki są” – bociany pojawiały się w wielu ludowych wierzeniach. Sądzono, że przylot bocianów ma magiczne znaczenie i z tej okazji ze specjalnego ciasta wypiekano „bocianie łapki”. Wszystko to miało zapewnić urodzaj i dostatek. Bociany, jak sądzono, osiedlały się tylko tam, gdzie istnieje dobra energia. Uważano, że dom, na którym jest bocianie gniazdo, nigdy nie spłonie – bocianie gniazdo na dachu chałupy chroni ją przed piorunami i pożarem.